W XIV wieku pierwszy młyn wodny na Lutrynie wznieśli Krzyżacy. Młyn należał wtedy do komturstwa radzyńskiego. W 1414 roku podczas wojny został spalony. Przed 1512 rokiem wojewoda chełmiński Jan Dąbrowski wzniósł własnym sumptem kolejny młyn wodny, który na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego z 1512 roku dzierżawił Jan Bystry. Młyn posiadał 3 koła, a młynarz przekazywał starostwu roczny czynsz, wynoszący 3 łaszty żyta (łaszt to 2200 kg). W 1646 roku król Władysław IV nadal pusty młyn młynarzowi Engelbrechtowi Weissowi. W 1743 roku starościna radzyńska Konstancja Czapska za kwotę 300 florenów czynszu rocznie wydzierżawiła młyn na okres 40 lat Adamowi Richterowi. Młyn posiadał wtedy 2 ganki do mąki oraz 2 do kaszy, a młynarz miał prawo do warzenia piwa i gorzałki na własne potrzeby. Od 1780 roku kolejnym dzierżawcą młyna został Marcin Splittgarb, którego zobowiązano do wystawienia nowego, murowanego młyna. W 1903 roku młyn należał do Leopolda Schnackenburga. W latach 1922-1941 właścicielem majątku i młyna wodno-parowego był Gustav Giese. Obecny czterokondygnacyjny budynek młyna pochodzi z 1906 roku. Posiada konstrukcję szkieletową i jest pięknym przykładem muru pruskiego. Obecnie przy budynku funkcjonuje mała elektrownia wodna, osiągająca w szczytowym okresie wydajność do 60kW/h.
Opracował: Henryk Miłoszewski
Właściciele młyna
Marcin Splittgarb (niem. Martin Splittgarb) – urodzony około 1727 roku (miejsce nieznane), zmarł 22 marca 1782 roku w Świeciu nad Osą. Żonaty z Elisabeth Dutke. Posiadali dwójkę dzieci: córkę Charlotta (ur. 8 listopada 1774r., Świecie n. Osą) oraz syna Johann Friedrich (ur. 21 listopada 1777r., Świecie n. Osą). W 1766 roku widnieje jako młynarz (niem. Müller in Schwetz, Kreis Graudenz). Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego, w 1780 roku dostaje młyn w wieczystą dzierżawę. Oprócz tego zobowiązał się w ciągu roku wystawić na własny koszt nowy, murowany młyn.
