Radzyń Wybudowanie to mała wieś w województwie kujawsko-pomorskim, sąsiadująca z miastem Radzyń Chełmiński. Wieś leży na drodze wojewódzkiej nr. 534 na drodze do Wąbrzeźna. Charakterystycznym budynkiem miejscowości, jest położony na wzgórzu wiatrak typu holender, zbudowany z czerwonej cegły. Budynek jest dobrze widoczny z drogi i leży niespełna kilometr od głównej trasy.
Wieś należała dawniej do miasta Radzyń, przeszła następnie w posiadanie mieszczan, którzy „później odsprzedali swoje działy”.
Wiatrak został wybudowany pod koniec XIX wieku (prawdopodobnie w 1895 roku) i przed długi czas służył okolicznym mieszkańcom. Posiada obrotową kopułę pokrytą blachą, która umożliwiała dostosowanie śmigieł wiatraka do kierunku wiatru. Takie rozwiązanie zostało wynalezione przez holendrów w XVII wieku. Umieścili wiatraczek po przeciwległej stronie w stosunku do dużych skrzydeł. Wykorzystanie przekładni umożliwiło samoczynne regulowanie się czapy wraz z dużymi śmigłami w stosunku do wiatru. Czapa poruszała się na żeliwnych rolkach posuwających się po żeliwnym pierścieniu umocowanym na nieruchomej części wiatraka.
Holenderskie rozwiązanie było nowatorskie i powodowało wzrost produktywności wiatraka, stąd zaczęto je stosować w większości krajów europejskich. Pomimo rozpowszechnienia się ich w Polsce w XVIII wieku nigdy nie zyskały na popularności i nie wyparły tradycyjnych koźlaków.
Budynek obecnie znajduje się w rejestrze zabytków, do którego został wpisany w 1980 roku.
Opracował: Maciej Cichocki
